Türkiye tarihi
Türkiye Tarihi nedir?
Türkiye; çok eski devirlerden beri bilinen bir memlekettir. Daima göçlere istilalara uğramıştır. Doğu ve batı, Asya ve Avrupa kıtalarının köprüsü mahiyetinde olduğundan çeşitli kavim, devlet, kültür ve medeniyetleri bünyesinde barındırdı. Hattiler, M.Ö. 2500-2000 yılları arasında Anadolu’da Mezopotomya tesirli medeniyeti temsil ettiler (Bkz Anadolu Medeniyetleri). M.Ö. 2000 yıllarında Anadolu’da Hititler, Trakya’da Trakların oturduğu kabul edilir. Hititler, Orta Anadolu’da M.Ö. 1850’de devlet ku...
Türkiye Tarihi hakkında bilgiler
Bunlardan sonra Trakya dahil Makedonya ve Romalıların eline geçti. Romalıların M.S. 395 yılında ikiye ayrılmasıyla Türkiye toprakları Doğu Roma da denilen Bizanslıların payına düştü. Bizanslılar, Türkiye'ye önceleri bütün, sonraları da fasılalı olarak kısmen hakim oldular. Bizanslılar (395-1453) devrinde Türkiye, Anadolu tarafından Partlar, Sasaniler, Haçlılar ve Moğolların taarruz ve istilasına uğradı. Hulefa-i Raşidin (Dört Halife Devri), Emeviler, Abbasiler, Selçuklular, Atabekler, Memlukler, Anadolu Beylikleri, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve sonunda Osmanlıların fethine uğradı. Trakya ise, Avrupa Hunları, Avarlar, Bulgar Türkleri, Peçenekler, Haçlılar ve Slavların taarruzuna uğradı.
Sevr Antlaşmasına göre Türkiye haritası
Lozan Antlaşmasına göre Türkiye haritası
20 Nisan 1924'te devlete yeni bir düzen veren Anayasa, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edildi. Aşar Vergisi 17 Şubat 1925'te kaldırıldı. Saltanat ve hilafetin kaldırılması, eğitimde birliğin sağlanması ve Cumhuriyetin ilanıyla girişilen inkılaplara yenileri eklenerek, yenileme çabaları sürdürüldü. 25 Kasım 1925'te Şapka Kanunu çıkarılarak fes kaldırıldı.
Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılmasına ilişkin 2 Eylül 1925 tarihli kararname, 30 Kasım 1925'te yayımlanan kanunla kesinleşti. Hicri takvim, Ezani yani alaturka saat yerine 25 Aralık 1925'te Miladi takvim, vasati yani alafranga saat sistemi kabul edildi. 17 Şubat 1926'da Medeni Kanun kabul edilerek, kadının hukuki durumu yeniden düzenlendi. İktisadi müesseselerde, Türkçe Kullanılması Kanunu 10 Nisan 1926'da kabul edildi. 1 Temmuz 1926'da Kabotaj Hakkı yürürlüğe girdi. 28 Mayıs 1927'de Sanayii Teşvik Kanunu çıkarıldı.
Üçüncü Dönem TBMM (1927-1931) devrinde şu inkılaplar yapıldı: Laiklik esası, 9 Nisan 1928'de Anayasaya alınarak, kurumlar laikleştirildi. 24 Mayıs 1928 Latin rakamı inkılabından sonra Kasım 1928'de otuz altı harfli Osmanlı elifbası yerine yirmi dokuz harfli Latin alfabesi kabul edildi. 14 Temmuz 1930'da kadınların belediye seçimlerine katılma ve 23 Aralık 1930'da seçilme hakları verildi. Türk Tarih Kurumu, 15 Nisan 1931'de “Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti” adıyla kuruldu. Dördüncü Dönem TBMM (1931-1935) devrinde, Türk Dil Kurumu “Türk Dili Tetkik Cemiyeti” adıyla 12 Temmuz 1932'de kuruldu. 31 Mayıs 1933'te Üniversite Islahatı Kanunu çıkarıldı. 21 Haziran 1934'te Soyadı, 26 Kasım 1934'te Lakap ve Ünvanların Kaldırılması Kanunu çıkarılıp, 5 Aralık 1934'te de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı verildi. Türkiye Cumhuriyeti dış politikası kuruluşundan itibaren “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” esasına göre tespit edildi. Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu ve inkılapların mimarı, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün 10 Kasım 1938'de ölmesinden sonra da açtığı yoldan gidildi.
Atatürk'ten sonra Cumhurbaşkanlığına İsmet İnönü getirildi. İsmet İnönü (1938-1950) devrinde bütün dünyayı saran İkinci Dünya Savaşı (1939-1945) çıktı. Türkiye, fiili olarak harbe girmemesine rağmen savaş hali ve ekonomisi uyguladı. Bu devrede ülkede açlık çekilip, hürriyetler kısıtlandıysa da, 1946'da çok partili sisteme geçmesiyle iktidar ve tek parti çok sarsıldı. 1950 seçimlerinde iktidar Cumhuriyet Halk Partisinden Demokrat Partiye geçince İsmet İnönü Cumhurbaşkanlığını Celal Bayar'a devretti.
Celal Bayar'ın Cumhurbaşkanlığı, Adnan Menderes'in Başbakanlığı, Demokrat Partinin iktidarda kaldığı 1960 yılına kadar sürdü. 1950-1960 yılları Türkiye'nin hareketli bir iç ve dış politika yaşadığı devirdir. Türkiye, dünya barışı için Birleşmiş Milletlerin çağrısı üzerine bir Türk Tugayını Kore'ye gönderdi. Türk Tugayı Kore'de komünistlere karşı müttefiklerinin ve bütün dünyanın takdirini toplayan zaferler kazanıp, ittifak içindeki görevini hakkıyla yerine getirdi. Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kore'deki başarıları Türkiye'nin itibarını arttırdı. İkinci Düyna savaşından sonra Sovyet yayılmasına karşı kurulan Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatına yani NATO'ya kabul edildi. Türkiye'nin NATO'ya girmesiyle Sovyet yayılma ve tehlikesi, sıcak savaşı durdurmuşsa da soğuk savaşın önüne bütünüyle geçilememiştir. İttifak sisteminin gereği üzerine, 28 Şubat 1953'te Balkan Paktına, 24 Şubat 1958'de Bağdat Paktı da denilen CENTO'ya girildi.
Demokrat Parti (1950-1960) zamanında dış münasebetlerin gelişmesi yanında memleket içinde de çok büyük gelişmeler oldu. Demokrasi işlerlik kazanarak, İkinci Dünya Savaşı psikolojisinden memleket kurtarıldı. Türkiye kalkınma yolunda çok büyük mesafeler kazandı. Cumhuriyet devrinde kurulan devlet teşekküllerinin faaliyetleri hızla arttırıldı. Hür teşebbüse imkan tanınmasıyla özel sektör de kalkınmadaki yerini aldı. Devlet, kamu ve özel sektörün faaliyetlerinin arttırılmasıyla kalkınma çok hızlandı. Pekçok fabrika, santral, baraj, site ve işyeri açıldı. Şehirleşme arttı. Eğitim ve öğretim kurumları arttırılarak, imkanlar genişledi. Pekçok mesleki, teknik ve dini okullarla ilkokul, orta öğretim müesseseleri, üniversiteler ve akademiyle bunlara bağlı fakülte ve yüksek okullar açıldı. Her sahadan eleman yetiştirilmesine ağırlık verildi.
Demokrat Parti iktidarı 27 Mayıs 1960'ta Türk Silahlı Kuvvetlerinin müdahalesiyle son bulup, Cemal Gürsel Cumhurbaşkanı oldu. Cemal Gürsel'in 1966 yılına kadar devam eden Cumhurbaşkanlığı zamanında Kurucu Meclisçe, 1961'de Anayasa ve aynı yıl seçimler yapıldı. İki defa ihtilale teşebbüs edilip, hükümet buhranı görüldü. CENTO ülkeleri, 21 Temmuz 1963'te Bölgesel Kalkınma İçin İşbirliği Teşkilatını (RCO) kurdular. Hükümet buhranı Adalet Partisinin iktidara gelip, Süleyman Demirel'in Başbakan olmasıyla sona erdi. Cemal Gürsel'in rahatsızlanıp, 1966'da ölmesiyle Cevdet Sunay Cumhurbaşkanı oldu. Cevdet Sunay'ın Cumhurbaşkanlığı (1966-1973) zamanında öğrenci hareketleri üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri 12 Mart 1971'de hükümete muhtıra verdi. Muhtıra üzerine Süleyman Demirel hükümeti çekildi. Partilerin iştirakiyle yeni hükümet kuruldu. Cevdet Sunay'dan sonra 1973'te Fahri Korutürk Cumhurbaşkanı seçildi. Fahri Korutürk'ün Cumhurbaşkanlığı (1973-1980) zamanında hükümet buhranları sık görüldü. Hiçbir parti çoğunlukta olmadığı için koalisyon hükümetleri kuruldu. Sık sık hükümetler iş başından ayrıldı. Hükümet buhranları toplumda anarşiyi arttırdı. Fahri Korutürk'ten sonra Cumhurbaşkanı dahi seçilemedi. Türk Silahlı Kuvvetleri, ülke çapında devam eden anarşik hadiselerin, sosyal buhranların önüne geçmek gayesiyle 12 Eylül 1980'de idareye el koydu. (bkz. 12 Eylül Darbesi) Anarşi durdurularak, devlet yıkımdan kurtarıldı. Türkiye'ye huzur getirildi. Genelkurmaybaşkanı Kenan Evren, Konsey ve Devlet Başkanlığı vazifelerindeyken Danışma Meclisi, Anayasa hazırladı. Anayasa 7 Kasım 1982'de halk oylamasına sunularak, % 91.4 nispetle kabul edildi. 1982 Anayasasıyla beraber Kenan Evren'in Cumhurbaşkanlığı da milletçe kabul edildi. 1983'te seçimler yapılarak, demokrasiye tekrar geçildi. Seçimde Anavatan Partisi çoğunluğu kazanarak, Turgut Özal Başbakan oldu. 1987'de yapılan seçimleri de büyük çoğunlukla Anavatan Partisi kazandı. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in görev süresinin dolmasından sonra 1989'da Turgut Özal meclis tarafından Cumhurbaşkanı seçildi. Cumhurbaşkanı, başbakanlığa Meclis Başkanı Yıldırım Akbulut'u atadı. 16 Haziran 1991'de yapılan kongrede Anavatan Partisi Genel Başkanlığına Mesut Yılmaz seçildi. Daha sonra Cumhurbaşkanı tarafından yeni hükümeti kurmakla vazifelendirildi. Mesut Yılmaz'ın başbakanlığı 20 Ekim 1991 seçimlerine kadar sürdü. 20 Ekim seçimlerinde hiçbir parti tek başına seçimleri kazanamadı. Demirel başkanlığında koalisyon hükümeti kuruldu. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın 1993'te vefatı üzerine bu makama DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel seçildi. Cumhurbaşkanı, 1993'te yapılan DYP Genel Başkanlığına seçilen Tansu Çiller'i yeni hükümeti kurmakla görevlendirdi. Tansu Çiller, Demirel zamanındaki koalisyon hükümetine bazı bakanları değiştirerek devam etti...* Türkler ve İlk Türk Devletleri * İslami Dönem Türk Tarihi
Osmanlı İmparatorluğu dönemi
Osmanlı İmparatorluğu
- Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili ana madde.
- Kuruluş ve genişleme dönemi
- Osmanlı gücünün doruğu
- Gerileme dönemi
İmparatorluğu son dönemi
*II. Abdülhamit Dönemi*Jön Türkler*İttihat ve Terakki Cemiyeti*II. Meşrutiyetin İlanı*31 Mart Olayı*Harekat Ordusu*V. Mehmet Reşat Dönemi*VI. Mehmet Vahdettin DönemiSon savaşlar
*Trablusgarp Savaşı*Balkan Savaşları*I. Dünya Savaşı*I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı DevletiAntlaşmalar
Trablusgarb Savaşı sonrası *Uşi Antlaşması Balkan Savaşları sonrası*Londra Antlaşması*Bükreş Antlaşması*İstanbul Antlaşması (Bulgaristan ile)*Atina Antlaşması*İstanbul Antlaşması (Sırbistan ile) I. Dünya Savaşı sonrası *Mondros Ateşkes Antlaşması*Paris Barış Konferansı*San Remo Konferansı*Sevr Antlaşması Diğerleri*Versay Antlaşması*Saint Germain Antlaşması*Triyanon Antlaşması*Nöyyi AntlaşmasıMilli mücadele dönemi
İŞGALLER *İngiliz İşgalleri *Fransız İşgalleri *İtalyan İşgalleri *Yunan İşgalleri *İzmir'in İşgal Edilmesi *İzmir'in İşgaline Tepkiler *Ermeni ve Gürcü İşgalleriKongreler / Cemiyetler
*Mustafa Kemal'in İstanbul'a Gelmesi *Mustafa Kemal'in Anadolu'ya Gönderilmesi*Amasya Genelgesi*Erzurum Kongresi*Balıkesir Kongresi *Alaşehir Kongresi *Sivas Kongresi *Amasya Protokolü *Diğer KongrelerTBMM / Düzenli Ordu
*Kuvay-ı Milliye *Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti Ankara'da *Son Osmanlı Meclisi *İstanbul'un İşgali *TBMM'nin Kuruluşu *Düzenli Ordunun Kurulması *İlk Anayasanın Kabulü *İstiklal Marşı'nın KabulüCepheler ve Savaşlar
Cepheler *Cephelerin Kurulması *İç Cephe - Ayaklanmalar *Doğu Cephesi *Trakya Cephesi *Güney Cephesi *Batı Cephesi *Ordunun TeşkilatlandırılmasıSavaşlar*Birinci İnönü Muhaberesi *İkinci İnönü Muhaberesi *Kütahya - Eskişehir Muhaberesi *Sakarya Meydan Muhaberesi *Büyük Taarruza Hazırlık *Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan MuharebesiAntlaşmalar / Konferanslar
*Paris Konferansı *Gümrü Barış Anlaşması *Londra Konferansı *Moskova Antlaşması *Kars Antlaşması *Ankara Antlaşması *Mudanya Ateşkes Antlaşması *Lozan Barış Antlaşması
Diğer Olaylar *Başkomutanlık Kanunu *Büyük Millet Meclisi*Tekalif-i Milliye Emirleri *Dış İlişkiler *İstiklal Mahkemeleri *Milli Mücadele Dönemindeki Dernekler
Cumhuriyet dönemi
Türk Devrimi
*Amacı ve Tarihi KökenleriSiyasal Devrim
*Saltanatın Kaldırılması*Ankara'nın Başkent Oluşu*Cumhuriyet'in İlanı*Halifeliğin Kaldırılması*LaiklikEğitim Devrimi
*Tevhidi Tedrisat Kanunu*Türk Alfabesinin KabulüKültür Devrimi
*Dil Devrimi*Tarih Devrimi*Güzel Sanatlar*Halk EvleriHulul Devrimi
*Şeriye ve Evkaf Vekaletinin Kaldırılması*1921 Anayasası ve 1924 Anayasaları*Türk Medeni KanunuEkonomi Devrimi
*İzmir İktisat Kongresi*Osmanlı İmparatorluğunun Son Devirlerinde Ekonomik Durum*Milli Ekonomimizin EsaslarıSosyal Yapıda Devrim
*Kadın Hakları*Şapka, Kılık ve Kıyafet Devrimi*Tarikat, Tekke Zaviye ve türbelerin Kapatılması*Uluslararası Saat ve Takvimin Kabul Edilmesi*Soyadı Kanunu*Sağlık ve sosyal Yardım alanında devrimAtatürk İlkeleri
*Cumhuriyetçilik*Milliyetçilik*Halkçılık*Laiklik*Devletçilik*İnkılapçılıkAtatürk Sonrası
*Atatürk'ün Ölümü*İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanı Seçilmesi*İnönü Devri ve Bunalımlı YıllarII. Dünya Savaşı
*Savaşın Nedenleri*İttifak ve Antlaşmalar*Savaşının Gelişmesi*Atlantik Beyannamesi*Birleşmiş Milletler Beyannamesi (1 Ocak 1942)*İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi*Unesco*Atlantik Paktı (NATO- 4 Nisan 1949)*Kore Savaşı (25 Haziran 1950)II. Dünya Savaşı'nda Türkiye
- İkinci Dünya Savaşında Türkiye'nin Durumu*İkinci Dünya Savaşından Sonra Türkiye'nin Yaptığı antlaşmalar
- Türk-Pakistan Paktı (3 Nisan 1954)
- Bağdat Paktı (CENTO)
1950 Sonrası Gelişmler
*Türkiye'de Demokrasinin Gelişmesi*Yeni Seçim Kanununda Değişiklik*Çok Partili Döneme Geçiş*Yeni Partiler - Demokrat Parti
- Diğer Partiler *27 Mayıs Hareketi ve Ara Dönem*Hareketli 1960'lı Yıllar ve AP Dönemi*12 Mart Dönemi ve CHP'deki Değişim*Ecevit Yönetimleri ve "MC" dönemleri*12 Eylül Rejimi (1980-1983)*I. ve II. Özal Hükümeti*Körfez Krizi*ANAP'taki Değişim ve Koalisyonlar Dönemi
İlgili Konu Başlıkları Tümü
Türkiye
Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey yarımkürede, Avrupa ve Asya kıtalarının kesişme noktasında bulunan bir ülke. Ülke topraklarının büyük bir bölümü Anadolu yarımadasında, kalanı ise Balkan Yarımadası'nın uzantısı olan Trakya'da bulunur. Ülkenin üç yanı Akdeniz, Karadeniz ve bu ...Türkiye'de Edebiyat Eleştirisi
Türkiye'de çağdaş anlamda edebiyat eleştirisi Tanzimat'tan sonra başladı. Batılılaşmanın ilkin daha çok edebiyat alanında ortaya çıkması ve Batılı türlerin Türkiye'de üretilmesinin temelde siyasal bir tavır alışı belirtmesi, edebiyat eleştirisinin de genel bir dünya ...Türkiye'de Anayasal Süreç
Türkiye'de anayasal süreç, 1808 tarihinde ilan edilen Sened-i İttifak ile başlayıp günümüze kadar devam etmektedir. II.Türkiye'deki Tarihi Köprüler
Türkiye'deki tarihi köprüler , Karayolları Genel Müdürlüğü Tarihi Köprüler Şubesi başkanlığı verilerine göre Aralık 2009'da 1420 adettir. Bu sayı illere ait Kültür Yayınları, TBMM, Başbakanlık Devlet Arşivi,Türk Tarih Kurumu, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve benzeri ...Estonya-Türkiye Ilişkileri
Estonya-Türkiye ilişkileri maddesi, Estonya ile Türkiye arasındaki ilişkileri kapsamaktadır.Ekonomi Tarihi
Ekonomi tarihi veya iktisat tarihi, geçmişte yaşanan ekonomik olguların nasıl geliştiği konusunda çalışan bilim dalı. Ekonomi tarihinin analizi; tarihsel durumlara ekonomik teorilerin uygulanması, tarihsel yöntemler ve istatistiksel yöntemlerin bir kombinasyonu kullanılarak ele ...
0 Yorumlar